Custanti di Planck

Di testwiki
Va â navigazzioni Va a l'arricerca

A custanti di Planck, puru dìtta quantu d'azzioni e innìcata cu h, eni na custanti fisica ca rapprìsenta l'azzioni minima pussibili, o elementari. Idda determina ca l'enirgia e li grannizi fisiche funnamintali a idda lijati nun evolvinu 'n modu cuntinu, ma sianu quantizzati, ossia ponnu pigghìari sulu valuri multipli di tali custanti.

A custanti di Planck avi i dimensioni di na enirgia pì nu tempu e ntô sistema di unitati di misura di li unitati atomiche forma l'unitati di misura dû mumentu angulari. Idda permetti a quantizzazioni di grannizzi comu l'enirgia, a quantitati di motu e lu mumentu angulari, e la sò scuperta avi avutu nu ruolu determinanti pì la nascita e la succìssiva evoluzioni di la miccanica quantistica. Eni puru una di li custanti funnamintali ca defìniscunu a custanti di struttura fini o custanti di Sommerfeld.

Pigghìa u sò nomu da lu fisicu tidiscu Max Planck, ca la introdussi ntô 1900 'n secuitu a li studi ncapu u spettru di la radiazziuni di corpu nivuru.

Valuri

Il valore spìrimintali dâ custanti, secunnu i raccumannazzioni CODATA2010, eni:

h=6,626 069 57(29)×1034 Js=4,135 667 516(91)×1015 eVs

(essennu 1 eV = 1,602 176 53 × 10−19 J).

Appari di friquenti nnà trattazioni matimàtica a quantitati:

h2π

Dunni π eni a custanti pi grecu. Chista esprìssioni eni comunìmenti innìcata pì cummiritati di scrittura cu e denominata "h tagghiatu" o custanti di Planck ridutta o custanti di Dirac. Vali:

=1,054 571 726(47)×1034 Js=6,582 119 28(15)×1016 eVs

Quantizzazioni di li grannizzi fisiche

Template:Vidipuru1 A custanti di Planck eni lijata a la quantizzazioni di li grannizzi dinamiche ca carattirizzanu u statu di la materia a liveddu micruscopicu, ossia di li particedde ca formanu materia e luci: elettrùni, prutuni, neutruni e futuni. Pì esempiu, l'enirgia E traspurtata da na unna elettrumagnetica cu friquenza custanti ν pò assumìri sulu valuri uguali a:

E=nhνn=0,1,2,3,...

Alli voti eni cchìu cunvinenti usari a friquenza angulari ω=2πν, ca dà:

E=nωn=0,1,2,3,...

Ntô casu di nu atumu, a quantizzazioni dû mumentu angulari determina ntô spettru di emissioni atomicu righi di emissioni currìspunnenti a na serie di nùmmari quantici. Datu J u mumentu angulari tutali di nu sistema cu invarianza rotazionali, e Jz u mumentu angulari misuratu lùongu ogni data direzioni. Chisti quantitati ponnu assumìri suloui valuri:

J2=j(j+1)2,j=0,1/2,1,3/2,...Jz=m,m=j,j+1,...,j

Quinni pò essìri ditta "quantu dû mumentu angulari".

Ndeterminazzioni

Template:Vidipuru1 A custanti di Planck trasi puru ntô limiti di accuratezza nnà determinazioni dì valuri di coppie di variabbili comu Enirgia-Tempu e Posizzioni-Impulsu secunnu u principiu di indeterminazioni di Heisenberg. L'indeterminazioni nnà misurazioni ddà pusizioni Δx e l'indeterminazioni nnà misurazioni di la quantitati di motu lùongu a stissa dirizzioni, Δpx, sunnu nfatti vinculati da a rilaziuni:

ΔxΔpx.

Tuttavia i rilaziuni di indeterminazioni rapprìsentanu di li medie statistiche i cui valuri dìrivanu da nu avutu nùmmaru di misuri:

ΔxΔpx12

Talìa puru

Template:Unitati di misura